Kraków nie chce “Żydów z pieniążkami”
Miasto Kraków znalazło się z gronie pięćdziesięciu instytucji, które uznały, że karykaturalne figurki “Żydów z pieniążkiem” są antysemickie. Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie walczyła o dostrzeżenie problemu od dziesięcioleci. Rzeźby kojarzone są z tradycyjnym krakowskim odpustem Emau, a urząd przyznaje, że problem dla wielu mieszkańców był niewidoczny.
Władze Krakowa oficjalnie uznały pamiątki przedstawiające stereotypowych Żydów za antysemickie. Figurki sprzedawane były zwłaszcza podczas wielkanocnych odpustów Emaus. “Żyd z pieniażkiem” miał tradycyjnie przynosić szczęście. Mieszkańcy pochodzenia żydowskiego od lat zwracali uwagę, że figurki ich obrażają, ale Kraków zareagował dopiero teraz.
Dla wielu mieszkańców Krakowa problem jest niewidoczny. Również dla mnie. Muszę powiedzieć, że jeszcze dwa lata temu przechodziłem obok tych figurek ze wzruszeniem ramion. Nie widziałem w tym tego, co widzą mieszkańcy pochodzenia żydowskiego, ani Żydzi z całego Świata, którzy zaczęli też pisać do miasta w tej sprawie bardzo jednoznaczne maile.
– mówi pełnomocnik Prezydenta Krakowa do spraw kultury Robert Piaskowski.
Kraków nie będzie ścigał tych, którzy figurki sprzedają. Magistrat zamierza jednak porozmawiać z rzemieślnikami i przedsiębiorcami handlującymi figurkami, by ci zaprzestali ich produkcji lub sprzedaży, albo robili to w inny sposób. Gmina Wyznaniowa Żydowska z zadowoleniem przyjęła tę decyzję.
Po wielu latach miasto zrozumiało, że nie musi przedstawiać karykatury Żydów, którzy raz idą z workiem pełnym pieniędzy, gdzie im aż garby wyrastają, z dużym nosem. To troszeczkę tak bolało społeczność.
– mówi Przewodniczący Gminy Tadeusz Jakubowicz.
Mem z Piesełem sprzedany za 4 miliony dolarów! WOW
Kraków bez figurek?
Organizacja FestivALT oraz Stowarzyszenie Willa Decjusza na jesień planują specjalne warsztaty dla pedagogów, urzędników oraz przedstawicieli turystyki. Ich celem będzie przekonanie sprzedawców i uwrażliwienie ich na problem, a ostatecznie usunięcie “Żyda z pieniążkiem” z przestrzeni Krakowa. Być może Kraków będzie pierwszym miastem bez tego rodzaju stereotypowych figurek.
“Żyd z pieniążkiem” najczęściej wyobrażany jest jako mężczyzna stary lub w dojrzałym wieku, brodaty, posiadający stereotypowe cechy i atrybuty zamożnego Żyda, takie jak broda, pejsy, jarmułka, chałat lub pelisa, „żydowskie” elementy fizjonomii. Niekiedy wyobrażany jest też z księgą rachunkową i piórem, z sakiewką wypełnioną złotem, świecą lub lampą. Przedstawienie to zdobyło popularność w pierwszych latach XXI wieku, jest więc przejawem współczesnej kontynuacji wcześniejszych motywów funkcjonujących w kulturze ludowej. Przesąd łączy posiadanie w domu obrazu lub figurki “Żyda z pieniążkiem” z powodzeniem finansowym i nieoczekiwanym przypływem pieniędzy.
Według Bożeny Umińskiej-Keff, badaczki literatury w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma, istnienie tego przesądu powoduje bezrefleksyjne powielanie negatywnych stereotypów, a sam wizerunek “Żyda z pieniążkiem” wpisuje się w tradycję antysemickich wyobrażeń (Żyd-czarownik, Żyd-krwiopijca, Żyd-wyzyskiwacz i kapitalista), które dehumanizują realnie istniejące osoby o tożsamości żydowskiej.
Źródło: Eska
